Hỏi:
Chúng ta quan tâm quá nhiều đến vật chất trong thế giới ngày nay. Con người vật chất là gì? Chúng ta đối xử với điều này thế nào?
Đáp:
- Quan tâm đến vật chất là nhu cầu để tồn tại. Bạn phải có cơm ăn, áo mặc, một chỗ để tránh mưa nắng, một số điều kiện để đáp ứng nhu cầu học tập và làm việc cũng như giải trí. . .v.v. . .Đó là những nhu cầu cơ bản và tự nhiên. Nên khi thiếu hoặc không có những điều kiện cơ bản này, con người chẳng những phải quan tâm mà còn phải cố gắng làm việc để tạo ra nó. Nếu bạn lý tưởng hoá cuộc sống khổ hạnh thiếu thốn, khiến bạn và người khác không có cuộc sống bình thường như bao người khác, thì đó là một sự bạo hành, nếu không nói là tội lỗi đối với bản thân mình và mọi người.
- Khi nhu cầu thiết yếu đã đủ, mà chúng ta vẫn nô lệ cho vật chất, chạy theo những nhu cầu xa hoa, dư thừa, không thực sự cần thiết. . . . .thì có thể chúng ta sẽ bị việc ấy làm cho khổ cực. Vậy khi ấy bạn phải biết tự kiềm chế gọi là tri túc, nghĩa là tự biết đủ. . . làm việc bằng sự say mê, sáng tạo, thích thú với công việc của mình, thế rồi bằng lòng với kết quả cho dù nó là thế nào đi nữa là một trạng thái tâm lý khôn ngoan khiến bạn luôn hạnh phúc.
“Tri túc, đãi túc, tiện túc, hà thời túc,
Tri nhàn, đãi nhàn, tiện nhàn, hà thời nhàn”
(Nguyễn công Trứ)
Biết đủ là đủ, đợi đủ chừng nào mới đủ
Biết nhàn là nhàn, đợi nhàn chứng nào mới nhàn
Bạch Thầy!
Vậy khi con người cứ chạy theo những nhu cầu vật chất dư thừa, xa hoa, lãng phí mà không hề biết nhu cầu thực sự của bản thân là gì thì con người ấy bị phóng thể phải không thưa Thầy? Và tâm lý chạy theo đám đông phải thế này thế kia mới bằng mọi người thì gọi là vô thức tập thể đúng không ạ?
Kính mong Thầy chỉ giáo thêm cho học trò được sáng tỏ,...
HD-NT
- Thái độ của chúng ta đối với vật chất mới là quan trọng chứ không phải tự thân của chúng. Con người càng có nhiều phương tiện và cơ sở vật chất cuộc sống và sức khoẻ sẽ nhờ thế mà đầy đủ hơn. Nhờ thế việc tu học sẽ đem lại hiệu quả hơn. Nhưng nếu không biết cách sử dụng vật chất hoặc nô lệ nó thì mới là vấn đề cần phải nhận biết và loại bỏ đi.
- Khi đánh mất chính mình, tự nô lệ cho những phạm trù giả tạo của đám đông thì gọi là "vô thức tập thể". Vô thức tập thể làm thui chột sáng tạo đích thực và nhận biết chính mình. Và như vậy làm ảnh hưởng đến hạnh phúc đích thực của mình và của cộng đồng. Nên phải giải thoát có nghĩa là thoát khỏi vô thức tập thể và các phạm trù khái niệm của tâm trí. Có nhiều phương pháp để làm được việc ấy. Trong số đó có Thiền.
- Nhưng không phải cứ quan niệm của đám đông là sai tất. Khi đã thật sự tự do với chính mình. Thì hành giả sẽ tự thấy có những tiêu chuẩn nền tảng của mình lại phù hợp với một số tiêu chuẩn của đám đông. Do vậy trong thực tiển hành giả phải hành thiền để thực chứng Diệu Quán sát Trí, thì sẽ tự do khỏi vô thức tập thể mà vẫn sử dụng được nó tuỳ theo tình huống.
Nam Mô A Di Đà Phật!
Học trò xin đa tạ chỉ giáo của Thầy và hành Thiền để thực chứng Diệu Quán Sát Trí,...