(Tình nghĩa Thầy Trò)
Nhiều bà con theo Thầy tu học đã hơn 20 năm qua. Gặp nhau mừng mừng tủi tủi. Nhớ ngày mới đến học đạo với Thầy, tóc hãy còn xanh. Thế mà nay đầu đã bạc trắng. Biết bao nhiêu thăng trầm dâu bể của cuộc đời nhân thế đã diễn ra. Mọi thứ đều vô thường thay đổi. Thế mà tình người, tình thầy trò, tình đồng môn vẫn đầm ấm chẳng hề đổi thay.
Bệnh tật lui dần tâm trí được khơi thông
Ơn sâu nghĩa nặng, biết làm sao đền đáp
Một chữ học Thầy một nghĩa nặng trăm năm
Hôm nay ngày Tôn Sư Trọng Đạo
Chúng con cúi mình xin được tạ ơn trên
Chúng con cúi mình xin lạy Thầy một lạy
Tỏ tấm lòng thành mang nặng nghĩa tri ân
(Thơ môn sinh TonHaThai)
(Bất truyền truyền)
Là giọt sương, ta mong manh và long lanh trên đầu ngọn cỏ, toả hào quang muôn sắc cầu vồng. Là con chim, con giun, con dế. . .ta bản năng chẳng tính toán chi li, chẳng suy bì hơn thiệt thành bại có không. Là con rắn, ta dấu mình trong bải cỏ xanh tươi chờ đêm tối mông lung, mặc cho lũ ếch nhái ban ngày nhởn nhơ trước mặt. Là ngọn cỏ, ta xuôi mình nghiêng theo chiều gió. Là cây trúc, ta đứng thẳng người lòng rỗng, lá bốn mùa xanh. Là hòn đá già, ta mặc kệ rêu xanh bám trên mình đã bao ngày bao tháng. Là con suối, lưu thuỷ bất tranh tiên, ta thuận thiên xuôi mình về phía thung xa. Là con đường đá cổ, ta mòn vẹt vì vết chân người dẫm đạp bao năm qua, vẫn nằm đấy đợi chờ những bước chân vô cảm. Ha ha. . .ha. . . .ta là tất cả. . .là tất cả. . .kể cả những cái mà ta không thấy, kể cả những cái mà ta không nghe, kể cả những cái mà ta chưa từng nghe ai nói tới. Ta đi dạo trong khu rừng mưa, chẳng niệm Phật, chẳng trì kinh, chẳng giữ hơi thở, chẳng quán tâm, chẳng cầu thiên đàng, chẳng sợ địa ngục. . . .Ta vui sướng mở rộng cửa tâm hồn mình, làm bạn với muôn loài muôn vật, giải thoát khỏi mọi ràng buộc, hợp nhất với thiên nhiên, trần trụi chẳng ngại ngùng. . .
Thưa cụ, đó có phải là là 5 câu hỏi lớn mà hành giả phải chí thành tự thân giải quyết.
- Này Cỏ May, đúng vậy
- Thế mục đích của cuộc đời cụ là gì?
- Hề hề. . . .ta đang đi chơi
- Thế hiện trạng của cụ như thế nào?
- Ta đã ký hợp đồng với Cty Du lịch Thượng Đế. Bây giờ chư Thánh Thần là Hướng Dẫn Viên Du Lịch Tâm Linh đang đưa ta đi chơi.
- Thế vấn đề của cụ là gì, nó có thể khiến cụ không đạt hạnh phúc trong cuộc sống, khiến cụ không hoàn thành mục đích của cuộc đời mình?
- Này Cỏ May, đây không phải là nhà ta, đây không phải là trụ xứ của ta, đây chỉ là nơi ta đi du lịch. Và do vậy hạnh phúc trong cuộc đời này chỉ là sự thú vị của người du khách tâm linh. Muốn cuộc đi chơi của mình tràn đầy niềm vui và sự thú vị. Thì khi du lịch nơi nào. Mình cũng tự thân xác định xem có đủ sức khoẻ, đủ tiền bạc và phù hợp với sự ưa thích của mình hay không? Trước khi đến cõi ta bà này rong chơi, ta đã xem xét và thấy mình có đủ các điều kiện về thể lực, tâm lý và vật chất cho cuộc du lịch tâm linh này.
- Này Cỏ May, đắc khí là một chuyện. Nhưng đắc khí mà luôn tỉnh giác, luôn trang nghiêm thanh tịnh, luôn nhận biết, luôn làm chủ toàn bộ quá trình hành công hay không là việc khác. Không phải cứ có năng lượng và chuyển động mạnh là tốt. Mà Tịnh là chủ yếu. Không cần thiết thì không Động. Vô Tướng là chính. Không cần thiết không Hiển Tướng. Nếu cần thiết phải điều Khí chuyển động thì chuyển động ít nhất, vừa đủ, không cường điệu, không loạn động, không cố ý biểu thị để chứng tỏ mình hay mình giỏi.
Này Cỏ May, ông phải biết. Người tâm linh thật sự thì động tác không phải là thể dục thông thường, cũng không phải múa may bằng năng lượng một cách vô thức. Người tâm linh thật sự động tác là :"tâm linh biểu thị qua thể dục thông thường"
Này Cỏ May, Thân đã vậy thì Khẩu và Ý cũng như thế.
(Khi cô gái cụt chân chơi đàn)
Những ngón tay như ngó sen, làm động tác khảy nhè nhẹ vào sợi dây đàn vô hình căng trên “cây đàn nạng”.Cô gái ngước mặt lên trời cao. Miệng hát mà không phát ra âm thanh nào. Tay đàn mà không phát ra âm thanh nào. Toàn thân cô gái biểu cảm, hợp nhất với âm nhạc cõi lặng yên. Nét mặt cô gái tràn đầy phúc lạc. Cô hát say sưa bài ca không tiếng động. Cô đàn say sưa bản nhạc không âm thanh. Như có một nguồn năng lượng đồng cảm vô hình, âm thầm lan toả ra chung quanh. Mọi người đứng đấy như trời trồng dưới mưa thu, nước mắt lưng tròng.
(Mắt tròn liếc long lanh)
Cô bé dạo rừng thu
Bàn chân nhỏ xíu
Mưa thu líu ríu chạy quanh chạy quanh
Con suối róc rách bên anh vòng quanh
Gió mát và thơm
Mắt tròn liếc long lanh
Giọt mưa nủng nịu bên rừng cây xanh
(Bước chân hắn vu vơ, bước ra đời từ những bài thơ tràn bóng tối)
Một mình đi giữa sa mạc mênh mông
Chung quanh hắn, cuộc đời lặng im như cát
Thế giới tâm linh như vòm trời tối đen với muôn ngàn vì sao lấp lánh
Buồn vui của kiếp người như những cơn gió than dài trong khoảng không vắng lặng
Hắn bước đi hay ngồi lại thì cũng có nghĩa gì đâu
Bởi sa mạc đời vẫn mênh mông và chẳng biết đâu là giới hạn
(Hề hề. . . .đưa tâm đây ta an cho)
Học tức khắc tức thì từ uống ăn ngủ nghỉ nói cười tụng kinh niệm Phật
Học chơi từ tướng Di Lặc
Học mặc từ rừng cây qua bốn mùa thay lá mới
Học cách không học, từ con chim con thú con dế con giun con sùng con kiến
Tu cách không tu, từ giả ngu giả điếc
Chẳng có gì luyến tiếc
Chẳng có gì cầu mong
Mọi sự tự nó tràn đầy
Như nước hồ sen ngày mưa lớn.
Bầu trời rỗng.
Cây trúc rỗng.
Tiếng chim cu gáy cũng rỗng bên trong.
Mọi thứ đều rỗng không.
Muôn vàn giọt nắng long lanh cũng rỗng không. .
Trong suốt
Lăn xuống cuộc đời
Kêu lanh canh . . . .lanh canh. . .
(Cưỡi trâu Yak rong chơi khắp miền đất Phật)
- Thưa cụ, khi cụ đảnh lễ và hành công trước các khu linh địa của Tây Tạng. Con thấy động tác của cụ cũng giống như mọi người, chẳng có chi khác. Như vậy làm sao để phân biệt động tác do gia trì lực của Như Lai, và động tác bình thường do mình làm?
- Này Cỏ May, khi ông đi xe gắn máy. Làm sao ông phân biệt động tác ông lái xe và động tác cái xe chạy trên đường?
- Thưa cụ, nhờ nhận biết mà con biết như vậy.
- Cũng thế, nhờ nhận biết mà hành giả phân biệt được động tác do gia trì lực tự biểu thị một cách ngẫu hứng, sáng tạo, tự do và thuận tự nhiên với động tác rập khuôn sáo mòn của tâm trí.
- Thưa cụ, nếu biểu thị của gia trì lực là ngẫu hứng, tự phát thì nhiều khi sẽ gây tổn hại hơn là có lợi. Cụ nghĩ sao về vấn đề này?
- Này Cỏ May, khi cái xe lăn bánh trên đường là nó chạy hay ông chạy?
- Thưa cụ, nó chạy theo sự điều khiển của con?
- Cũng vậy, biểu thị của gia trì lực là tự phát nhưng theo nhất niệm của hành giả.
(Cung Potala)
Tiếng pháp luân quay rè rè trong gió lạnh.
Đoàn người Tạng hành hương dài lê thê với những bước chân nhẫn nhục.
Trong ánh hoàng hôn buồn bã, họ bước đi một cách vô vọng chung quanh cung Potala.
Những Phật tử thuần thành đi nhiễu Phật hay những số phận tâm linh đi luẩn quẩn trong vòng quay của trò chơi nhân thế ?
Họ đang lạy, đang cầu xin Thượng Đế vô hình. Bóng của tòa cung điện nguy nga hùng vĩ đổ ập xuống, như đè bẹp những con người cùng khổ. Khiến họ nằm dài trên nền đá lạnh hoang vu.
Trong tiếng quạ kêu buồn thiu và tiếng gió chiều xào xạc, có tiếng giày đinh nện đều trên nền thánh địa Potala.
(Tháp tổ Samye)
Này Cỏ May, khi đi tham quan lễ Phật ở Tây Tạng. Ông nên đắc khí trước. Sau đó tịnh tâm thì sẽ cảm nhận được lực hút từ các ban thờ hay các vị trí tâm linh. Lẽ dĩ nhiên ông và mọi người phải đi theo sự hướng dẫn của HDV du lịch. Nhưng do pháp này mà mình biết được chỗ nào nên tịnh tâm nhận năng lực gia trì của chư vị thiêng liệng để khỏe mạnh và có Phật lực, để phá trừ nghiệp chướng, tiến bộ trên đường tu học. Nơi nào chỉ có giá trị về du lịch thì mình chỉ tham quan như mọi người, hoặc không cần tốn nhiều thì giờ vào những nơi không cần thiết đối với người hành hương tu học. Này Cỏ May, ông chỉ nhận năng lực gia trì và rung động toàn thân thật nhẹ, tịnh tâm để nhân biết sự việc, chứ tuyệt đối không hiển thị Đại Thủ Ấn múa may trước mặt du khách. Vì như thế sẽ lộ tướng khó hòa nhập với xã hội. Khi về khách sạn, thời luyện công hàng ngày của ông tự nhiên sẽ khác đi do ông nhận được gia trì lực và các vấn đề chư vị khai thị lúc tham quan sẽ tự hiển thị trở lại khi hành thiền.
Mô Phật, chúng con biết, chỉ có yên lặng mới hợp nhất được với yên lặng. Chỉ có an lạc mới hợp nhất được với an lạc. Chí có hư không mới hợp nhất được với hư không. Và chí có thần mới hợp nhất được với cái thần diệu khó nghĩ khó bàn. . . . . Mô Phật chúng con chẳng cầu gì mà Như lai chắc cũng chẳng có cái gì để cho. Haha. . .ha. . .Trong màn mưa bụi bay bay. Trên đỉnh cao kia. Cặp mắt Phật như đang âu yếm soi vào tận đáy tâm hồn con và anh linh Như Lai như đang thấm đậm cả người con. Tại sao phải cầu, tại sao phải xin chứ ?!. . . Chúng ta là con và ngài là đáng từ phụ, chúng con về đây ngồi bên cạnh cha già, đi bên cạnh người, cười với người, nắm tay người đi dưới mưa cùng vui ngày sum họp. Nhà ta có gì thì đều là của cha mẹ và con tại sao còn phải cầu phải xin ?! Chúng tôi đi phía sau thầy, yên lặng lòng tràn ngập cảm xúc bồi hồi không nói được nên lời. Trên nền đá núi lạnh ngắt, ẩm ướt và mòn vẹt bởi biết bao bàn chân hành hương thành kính đã qua đây. Giữa dòng người sùng kính hối hả đi, hối hả niệm kinh, hối hả cầu nguyện. . . Chúng con vẫn đi sau thầy cùng lặng yên, ung dung nhàn hạ, trang nghiêm, nhận biết từng bước đi, nhẹ rất nhẹ. . . .tịnh rất tịnh. . . .giác cực giác. . . .điều hòa trang nghiêm. . . .vì sợ cái mông manh chợt tan đi. .. .vì sợ cái tế vi thanh cao chợt hóa ra phàm tục. .
Lắc lư. . . .lắc lư. . . Ngựa cứ đi còn ta cứ cười khì Hạc nội mây ngàn, vướng bận để làm chi Hì hì. . . .
Rong chơi trên núi Tu Di
Ta uống trà ngắm sơn hà thú vị
Còn ông nhập thiền hợp nhất với vô vi
Thác chảy suối reo
Vách đá già lắc leo
Tiếng hổ gầm còn âm vang theo gió núi
. . . . .
Haha. . . .ha. . .
Ta cười Thần núi cúi đầu chào
Ta chỉ tay, vách đá già nở liên hoa
Ta bèn hái để pha chén Trà nhân thế
Hề hề. . .
Từ quá khứ xa xôi, trôi theo dòng ta chợt đến
Ông lênh đênh từ vị lai xa ngái lại về đây
Ta và Ông hợp thành hiện tại
Ta Bà giật mình quay lại hóa Như Lai
Đi dạo dọc theo con suối Rồng Cười. Ngâm chân trong dòng nước lạnh ngắt. Nghe tiếng thác đổ ào ào, tiếng gió hú trên vách đá già rêu phủ xanh rì, tiếng tắc kè kêu buồn bả và tiếng chim ưng quang quác trên trời cao. Mặc cho sự sự việc cứ đến cứ đi như gió thổi qua kẻ bàn tay. Trong lòng ta vô sự, nhàn đất, nhàn trời, nhàn đời, nhàn đạo. . . .Hề hề. . . Buông muôn sự lao xao ta vào nơi thỏa thích. . . . .Nào Thần Thánh, nào Ma Quỉ, nào Trời Phật Thần Tiên, nào con chim con thú,. . .nào con người vô sự. . . .hãy xuống đây chơi với ta. . . .
Lấy núi làm nhà. . . .lấy trà làm đạo. . . .ăn trăng sao. . . .uống gió lộng muôn phương . . . .rồi nằm trên giường mây mà ngủ. . . Haha. . .ha. .
. . . .Nếu hồn đá biết nói thì hãy trả lời cho ta. Phải chăng chân lý là cái đẹp thuần khiết. Còn cảm nhận cái đẹp này khác nhau là việc của tôn giáo ?! Chúng tôi luyện công tại một hang của Phật giáo. Tôi không nhớ là hang số mấy. Rất rộng, vòm điêu khắc rất đẹp. Hai bên có hai hàng cột lớn đở trần đá. Hai dãy phòng tăng nằm dọc hai bên. Cuối hang là tượng đức Thích Ca Mâu Ni Phật thật lớn đang ở tư thế ngồi thỏng hai chân trên bệ, tay kiết ấn chuyển pháp luân, không mặc y, nét mặc ngài trầm tư đang vào thiền định. Trần nhà và trên tường, phù điêu Phật và Bồ tát rất nhiều, điêu khắc sinh động rất có thần. Chúng tôi vào định, thông công nhận điển quang gia trì, đảnh lễ Như Lai, chư Bồ Tát và Hộ Pháp rồi bắt đầu hành công. Bên ngoài trời nắng chang chang, nhưng trong động mát mẽ và hơi lành lạnh. Trong ánh sáng mờ ảo, tượng Phật và Bồ tát như chập chờn chuyển động. Hoa sen đá và các linh vật như từ ngàn năm ngủ quên đang giật mình sống dậy. Điển quang chạy rần rần toàn thân. Đại Thủ Ấn hiển thị qua tam mật tương ưng. Chung quanh tôi, vách đá ngàn năm như từng đợt co thắt lại rồi nở ra nhịp nhàng. Tôi thấy mình như thai nhi đang ngồi trong bào thai của người Mẹ Vũ Trụ. Đá thở nên mình thở, đá nhận năng lượng của Như Lai rồi chuyền qua tôi, đá chuyển động nên mình chuyển động, đá yên lặng mỉm cười nên hài nhi yên lặng mỉm cười. Ôi, linh hồn của đá đang hợp nhất với linh hồn của tôi và tôi múa cùng điệu múa với chư Thần linh trên vách đá. . . .Rất nhiều vị huynh được linh tượng đức Phật Thích Ca hút kéo vào áp đầu vào chân của ngài để nhận gia trì lực. Trước khi kết thúc buổi luyện công ở Hang Ellora, chúng tôi cùng Thầy đi kinh hành chung quanh tường và chung quanh linh tượng của đức Phật Thích ca Mâu Ni. . . .
. . . . .Tổ hợp chùa Hang Ajanta nằm trên lưng chừng dãy núi đá hình móng ngựa nhìn xuống một cái vực sâu. Hôm chúng tôi đến nơi đây, cao nguyên Deccan vào mùa khô. Sông Waghora nằm dưới đáy cái vực sâu trước chùa, cạn khô trơ đá sỏi. . . Cây cối rụng lá tiêu điều và ánh nắng chói chang như thiêu như đốt. Nhen sóc, khỉ, quạ, chim chóc, gà rừng lang thang trong khu rừng thưa đầy cọ và cây chà là để kiếm ăn. Trong tiếng gió thổi ào ào qua núi đá và tiếng quạ kêu buồn bả trên non, có tiếng cười, tiếng nói, tiếng trầm trồ thán phục của khách nhàn du. . . . Du khách rất đông, người nước ngoài và người bản xứ, toàn những người đến đây để xem cái hoành tráng của dãy núi đá khổng lồ đã được sức người đục rỗng ruột thành hang, thành chùa, với vô số cột, vô số tượng, vô số tranh tường, vô số phù điêu tinh xảo diễm lệ. Khắp nơi người ta đến đây chỉ để xem, chỉ để trầm trồ, chỉ để du hí. Còn chẳng thấy ai tu, chẳng thấy ai biết là chùa làm để tu chứ không phải để xem chơi. . . .
Mô Phật, khi đến đây, trong tôi cái buồn nơi đất Phật chẳng giảm đi mà lại còn tăng lên!
Than ôi! Giáo pháp Như lai và Phật giáo ngày nay chỉ để làm du lịch kiếm tiền sao?!
Tôi lặng lễ đảnh lễ Như lai và chư Bồ tát, rồi âm thầm đi một mình men theo các hàng cột ngã bóng tối lờ mờ. Tay tôi không sờ vào đá. Nhưng cái lạnh chạy khắp châu thân. Tôi rùng mình khi chợt nhận ra, cái trò biến cái phải tu cái phải học, thành cái chỉ để xem chơi chỉ để mua vui, thì vừa kiếm được khối tiền mà lại được tiếng là hoằng dương chánh giáo. . . .haha. . .ha. . .!
(Tháp Chaukhandi)
. . . . .Cái mới và cái cũ đã gặp nhau ở đây! Bảo thủ và cấp tiến đã gặp nhau ở đây! Theo lối mòn và độc lập tư duy có kế thừa đã gặp nhau ở đây! Sự cọ xát, cuộc chiến yên lặng giữa sức sống mới và cái sáo mòn lỗi thời không hiệu lực đã xảy ra ở đây, tại chỗ này, làm rung chuyển tam thiên đại thiên và vũ trụ nhân sinh cho đến tận hôm nay!
. . . . . .Cái vĩ đại nhất của ngài là đã chiến thắng được sự lôi kéo của "Quan niệm đám đông". Con người thật trong Thái Tử Tất Đạt Đa đã vươn lên chiến thắng "Con người xã hội" để độc lập tư duy tìm chân lý. Trong khi đám đông cam chịu làm con trâu đi sau cái cày của những bậc Thánh nhân. Thì Thái tử Tất Đạt Đa đã là con người tự do tự đi theo chiều hướng của chính tự thân mình, không ngại những áp lực của xã hội, của đám đông muốn gò mình vào những khuôn mẫu lạc hậu chỉ còn vang bóng một thời!
. . . . . .Mô Phật, bài học từ nghìn năm qua bây giờ đang sống lại trong tôi. Kiều Trần Như của bây giờ là gì? Như Lai của bây giờ là gì? Phải biết cái nào là kế thừa có chọn lọc và cái nào cần phải độc lập suy tư tiến lên tự mình đốt đuốc cho mình đi. Phật tại Tâm, ngoài Tâm không có Phật! Vậy, trong tâm mình cũng đang có Kiều Trần Như và cũng đang có Phật. Hãy nhận biết tỉnh giác và hãy để cho Kiều Trần Như của mình xuất gia với vị Phật tại tâm mình nếu không muốn thành con vẹt hay thành người mù sờ con voi chân lý!
(Thả hoa đăng cầu nguyện trên sông Hằng)
Chúng tôi theo Thầy đến Vaishali (Tỳ Xá Ly), nơi mà trong kinh điển thường gọi là Thành Quảng Nghiêm, đó là một thành phố nằm giữa Câu Thi Na và Vương Xá. Tỳ Xá Ly là một thành phố diễn ra nhiều sự kiện quan trọng trong buổi đầu của Phật Giáo, hiện nay là thành phố Basarh, cách tiểu bang Patna (xưa kia vốn là Pataliputra, tức là Hoa Thị Thành) khoảng 20 cây số về phía Tây Bắc, nằm giữa sông Hằng và rặng Tuyết sơn.
Quê hương của Phật. Nhưng dân Ấn đa số lại theo Ấn giáo. Ngày nay nhờ giao thông phát triển và du lịch đem lại nguồn lợi to lớn nhất là du lịch tâm linh. Nên trên đất Ấn giáo đã có cơ hội xuất hiện hàng loạt chùa Phật giáo, nhất lại tại tứ động tâm: Nơi Phật sinh ra (Lâm Tỳ Ni). Nơi phật thành đạo(Bồ Đề Đạo Tràng). Nơi Phật chuyển pháp luân lần thứ nhất (Vườn Lộc Uyển) và nơi Phật niết bàn (Câu Thi Na).
(Luyện công tại gốc cây Bồ Đề linh thiêng ở Lâm Tỳ Ni)
Để thuận đường xe, chúng tôi sang Népal viếng Lâm Tỳ Ni, nơi đức Phật đản sanh trước, sau đó mới quay về Ấn Độ, đến Vườn Lộc Uyển là nơi đức Phật chuyển pháp luân lần thứ nhất sau.
Trong cái nắng chói chang, biên giới Ấn-Népal đầy bụi mù với đủ loại xe. Phòng làm thủ tục xuất nhập cảnh của Ấn nhỏ xíu và lượm thượm như một cửa hàng bán lẻ tạp hóa. Người chờ quá đông, mà mấy ông bụng phệ râu mép xoăn cứ tà tà. . . .đúng là thiền nơi công sở. May mà lần này có Cty Du lịch lo giùm nên chúng tôi không bị cực như mấy lần trước tự đi bụi. Công an biên phòng hai bên mặc quân phục mang súng dài như sắp có đánh nhau. Quạ kêu quàng quạc bay đầy trời, rồi sà xuống mấy đống rác bên vệ dường kiếm ăn. Một cửa hàng bán sửa chua đông ngẹt khách. Mấy cô gái Hồi Giáo mặc đồ đen che mạng kín mặt chỉ ló 2 con mắt, đi lẩn với phụ nữ Ấn mặc xari xanh đỏ, với vết son giửa trán. Trong đám xe cộ bóp còi inh ỏi và bụi bay mù mịt. Một đoàn Tây ba lô mang vác thật nặng đang qua cửa khẩu, lầm lủi đi về phía Népal chắc là để leo lên đỉnh núi cao nhất thế giới. . . .Nhớ lần trước đi bụi. Tụi này cũng định mò đỉnh Hy Mã Lạp Sơn, nhưng tiền qua trạm, tiền camera, máy chụp hình và thuê người dẫn đường quá tốn kém nên đành thôi.
(Kỷ niệm trước Mộ Phật ở Câu Thi Na/Ấn Độ/3/2010)
Thế Tôn nhập Niết bàn
Suốt thời gian đức Thế Tôn còn tại thế, Ngài đã vân du khắp vùng đồng bằng của thung lũng sông Hằng, rày đây mai đó khất thực để sống qua ngày và tạm dừng lại nghỉ ngơi suốt ba tháng mùa mưa.
Một ngày kia, ông A-Nan đang ngồi thiền bỗng thấy đất rung động. Ông bèn hỏi đức Phật vì duyên cớ gì mà đất động như vậy. Đức Phật dạy rằng trong số các nhân duyên làm cho đất chuyển động, có một nhân duyên là khi đức Như Lai sắp nhập Niết-bàn. Khi ấy tại điện thờ Capala, thành Vaishali (Tỳ-xá-ly), đức Phật đã tuyên bố với Ananda cùng đại chúng Tỳ-kheo ba tháng sau sẽ nhập Niết-bàn tại rừng cây sa-la thuộc thành Kushinagar (Câu-thi-na):
Vài nét về Thánh tích Nalanda
Nālandā là tên của một trường đại học xưa cổ tại tiểu bang Bihar, India. Nalanda nằm cách thủ phủ Patna của Bihar 55 dặm về phía đông nam. Nalanda là trung tâm giáo dục của Phật giáo vào năm 427 đến 1197 sau công nguyên.
Được thành lập vào thế kỷ thứ 5 BC, Nalanda được xem như là một trường đại học có mặt sớm nhất trên thế giới. Đức Phật được tin tưởng rằng đã viếng thăm Nalanda trong nhiều lần. Đệ tử nổi tiếng của Đức Phật là Ngài Xá Lợi Phất đã sanh ra ở đây và cũng đã tịch tại nơi này. Một vài phần của Nalanda được xây dựng bởi hoàng đế Mauryan là Asoka (ví dụ như Tháp Sariputta); một phần do hoàng đế Tamil là Rajaraja Chola. Đế chế Gupta cũng góp một phần vào việc xây cất các tu viện. Nalanda rất gần Rajgir (thành Vương Xá ngày xưa). Vào thế kỷ thứ 3 BC, Nalanda đã trở nên liên quan đến chư Tăng và Học giả, Họ tập hợp về đây cho sự thảo luận và trao đổi Phật học, và cũng vào thế kỷ thứ 5 BC một Tu viện khổng lồ được thiết lập dưới triều đại Gupta.
Này Ananda, có bốn Thánh tích kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính. Thế nào là bốn?
"Ðây là chỗ Như Lai đản sanh". Này Ananda, đó là thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.
"Ðây là chỗ Như Lai chứng ngộ vô thượng Chánh Ðẳng Giác", này Ananda, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.
"Ðây là chỗ Như Lai chuyển Pháp luân vô thượng", này Ananda, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.
"Ðây là chỗ Như Lai diệt độ, nhập Vô dư y Niết-bàn", này Ananda, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.
Này Ananda, đó là bốn Thánh tích, kẻ thiện tín cư sĩ cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính. Này Ananda, các thiện tín Tỷ-kheo, Tỷ-kheo ni, cư sĩ nam, cư sĩ nữ sẽ đến với niềm suy tư: "Ðây là chỗ Như Lai đản sanh", "Ðây là chỗ Như Lai chứng ngộ vô thượng Chánh Ðẳng Chánh Giác", "Ðây là chỗ Như Lai chuyển Pháp luân vô thượng", "Ðây là chỗ Như Lai diệt độ, nhập Vô dư y Niết-bàn".
Này Ananda, những ai, trong khi chiêm bái những Thánh tích mà từ trần với tâm thâm tín hoan hỷ, thời những vị ấy, sau khi thân hoại mạng chung sẽ được sanh cõi thiện thú, cảnh giới chư Thiên. - (Kinh Ðại Bát-Niết-Bàn, Mahàparinibbàna sutta - Trường Bộ 16)
Vâng lời dạy của Ngài, Ngày mai chúng tôi theo Thầy hành hương về miền đất Phật. Lần này đi Ấn Độ, theo vết chân Như Lai, để chiêm bái, đảnh lễ và thông công học đạo với Phật với chư A La Hán và chư Tổ. . . .
Ngày ấy tôi có cơ duyên được đi Tây Tạng để đảnh lễ Phật, lễ Tổ, lễ các Mẹ Tara, chư vị Thánh Thần và ơn trên.
Núi cao hùng vĩ, thảo nguyên mênh mông, trâu Yak lông dài, những dòng sông băng nằm giữa những khe núi hẹp và sâu hun hút. Quạ kêu trên đầu. Chồn tuyết thập thò trên các hang nằm ngay trên đường đi. Ban ngày chim ưng kêu quang quác. Ban đêm dãi ngân hà sà xuống sát đầu. Trăng sao và mây mờ mờ ảo ảo. Những ngôi nhà đất vuông vắn nằm cô đơn dưới những gốc dương già cằn cổi. Bảo cát và mưa tuyết. Gió hú và tuyết lở ào ào.